^*terur/o

1.

Konsterna, stuporiga timego: grandega hundo metis sur min sian antaŭan piedegon, kaj mi de teruro ne sciis, kion fari [1]; muta de teruro ^VdE ; (frazaĵo) tra vitro de teruro pligrandiĝas la mezuro ^PrV ; (frazaĵo) atakis teruro, ektremis la kruro. ^PrV

2.

Ŝoko, konsterniĝo kaŭzita de ies malbona situacio aŭ stato (ne nepre de tiu de la spertanto), eventuale miksita kun abomeno, indigniĝo aŭ kompato: la vizaĝoj, paliĝintaj de teruro … kliniĝis super la malhela figuro, kiu … kuŝis sur la blanka neĝa sternaĵo (temas pri la kadavro de Marta) ^Marta ; tremo de teruro trakuradis lin je la nura penso, ke Ligia povus troviĝi meze de tiu ĥaoso, sur tiuj teruraj stratoj, kie oni dispremadis sur la tero homajn internaĵojn [2]; kia estis mia surprizo, mia teruro, mia maltrankvilo, kiam mi vidis en „san-benito“ kaj sub mitro, vizaĝon, kiu similis al tiu de Panglos! (t.e. ŝi vidis, ke Pangloso estas ekzekutota en aŭtodafeo) [3]; kaj tiuj fieraj homoj tute rigidiĝis de teruro, ke tia maleminenta persono kuraĝas sidi meze de ili ĉe la tablo [4]. hororo⁴

3.

(figure) Teruraĵo (uzo metonimia): finfine li fariĝis la teruro de la vilaĝo, kaj oni fuĝis je lia proksimiĝo, ĉar li estas viro treege forta, kaj tute neregebla en kolero [5].

1.

Rilata al teruro:

a)

terura akcidento; (frazaĵo) ne tiel terura estas la diablo, kiel oni lin pentras ^DL .

b)

kortuŝate de kompato pli ol de abomeno ĉe la vido de tiu terura mizerulaĉo, Kandid donis al li la du florenojn [6]; terura estas la stato de la aferoj^Z ; tiuj kalumnioj donis terurajn fruktojn^Z .

2.

(figure) Tre forta: ŝi havis teruran malamon kontraŭ la pli juna [filino] [7]; ŝi tordiĝis kiel iu, kiu suferas teruran doloron, kaj ŝiaj membroj konvulsiis terure [8]; estus terura eraro juĝi la francojn laŭ tiuj strangaj specimenoj ^BonaLingvo .

3.

Malbonega: unu vesperon, kiam li sidis hejme, ekstere fariĝis terura malbonvetero [9]; ĉio supermezura estas terura ^PrV ; subite lin trafis ia terura misfarto [10]; mi sorbis ĝin, sulkigis la nazon pro la terura gusto, kaj verŝis la reston en la defluejon [11]; kiuj tamen kuraĝas, tiuj elbuŝigas apartan personan dialekton, eble ĉarman kaj amuzan, eble teruran kaj suferigan [12].

1.

En maniero terura¹: li terure punis la kulpulojn; „terure!“ ekkriis la reĝidino; „oni ĝin ja enŝlosis?“ [13]

2.

(figure) Tre forte, ekstreme, eksterordinare: terure gajaj ŝajnis al ili iliaj propraj ŝercoj [14]; vi trovos ĉion terure malorda; terure kiel mi volas manĝi [15]! ŝi estis terure malbela, ŝia malsupra lipo pendis ĝis la brusto [16]; la birdo estis ja terure granda [17]; terure sendanka [18]; terure sola [19]; mia knabo kuŝas paralizulo en la domo, kaj terure suferas [20]; terure malbona vetero [21]; [tiu] forto de inercio […] terure malhelpis ĉiun nian paŝon [22].

(tr)

Kaŭzi teruron¹: nura ombro teruris lin; sonĝo […] teruris min [23]; [ili] kuras terurite [24]; malpli teruras tio, kio estas konata klare, ol tio pri kio oni nur aludas kaj supozas [25].

Ekstera objekto kaŭzanta teruron, io aŭ iu terura: vi ekvidis teruraĵon, kaj ektimis [26]; inter la teruraĵoj de la milito kaj la esperoj de la revolucio [27]; televidaj informoj montras la teruraĵojn. Ili vidigas soldatojn batalantajn, viktimojn de eksplodo, ĉiajn katastrofojn [28]. la teruraĵoj de la bataloj, de la koncentrejoj, de la amasgasejoj, de la Nagasakia bombo [29]; la teruraĵo Francisko staros ĉiam garde malantaŭ la bildo de via amato, simile al la sorĉita hundo, kiu kuŝas sur subteraj kestoj da oro [30]; tiu malfeliĉa „j“, kiun neniu tamen kuraĝas kritiki en la bela greka lingvo, estas la kvintesenco de ĉiuj teruraĵoj, kiujn niaj kontraŭuloj montras en Esperanto! [31].

Timegindeco: nun mi plene sentas la tutan terurecon de l’ danĝero ^Ifigenio .

(tr)

Igi teruranta: la kolero terurigis lin.

(ntr)

1.

Eksenti teruron¹: tiam, li ekscitiĝas, teruriĝas, panikas, kaj kure foriras mensogante al la gardisto… [32].

2.

Esti en teruro¹: vi teruriĝas pri tio, ke ni volas forigi la privatan proprieton [33]; mi pli kaj pli teruriĝis pro la rigida kaj senindulga filozofio, por kiu la vivo de la homo estas neniel pli valora ol tiu de la bruto [34];

teroro