^*ekstrem/a ^PV

1.

Estanta ĉe la plej malproksima fino; plej ekstera; plej fora: ekstrema Oriento; deputito el ekstrema maldekstro; homo de ekstrema maljuneco; por veni de Eisenach ĝis la ekstrema limo de Turingio, ĝis la urbo, kiu ankoraŭ nun estas nomata Weimar [1]; oni ĵetis la terbulojn sur la ĉerkon, li vidis nun ĝian ekstreman randon, kiu tuj ankaŭ malaperis sub la sekvanta ŝovelkvanto da tero [2]; ŝi iris ĝis la plej ekstrema rando kaj [...] ĵetis la ŝuojn en la ondojn [3]; la plej ekstrema el ili, la dika fingro [...] ne staris en unu vico kun ĉiuj, sed antaŭ la vico, kaj krom tio ĝi havis nur unu artikon en la dorso [4]; Dio estis kun li, kaj la hejmo estis kun li ‐ ĉe la plej ekstrema maro [5]; la plej ekstrema pinto de la bordo [6]; ĉirkaŭ 300 000 personoj spertis teruron de komunisma reĝimo ‐ malliberejojn, ekzilon en Siberio kaj ekstrema nordo [7].

2.

Estanta ĉe la plej alta grado: mi sentas nek la ekstreman varmon, nek la ekstreman malvarmon; ekstrema plezuro, mildeco, lerteco; kun ekstrema rapideco ^Marta ; rakonto pri ekstrema amo [8]; ekstremigi teorion; sur ilin venis la kolero ĝis ekstrema mezuro [9]; post malbonaj tempoj venas bonaj, ‐ sed oni devas ilin pacience atendi, atendi [...] nun estas la plej ekstrema tempo [10]; en ekstrema okazo la mondo diros: se en via gramatiko ia bagatelo estas pli bona ol en Esperanto, ni tiun ĉi bagatelon enkondukos en Esperanton, kaj la afero estos finita ^EE ; juĝisto, en sekura persona kaj profesia pozicio, nur malfacile povas kompreni la sintenon de homo, kiu agas en ekstrema zorgo pri siaj vivo kaj postvivo [11].

Treege, plej: kordo ekstreme streĉita; ekstreme simila [12]; agi ekstreme prudente [13]; ni ekstreme bezonas plenan vortaregon [14]; la reĝo ekstreme ĝojis [15]; mizero plej ekstreme, Dio plej proksime ^Prv ; kuniĝis ekstreme kontraŭaj ecoj [16]; ŝi ekstreme ekplaĉis al la princo [17]; daŭris ekstreme mallonge, kvazaŭ ĝia rezultato estus antaŭe preparita [18]; malgranda ekstreme moviĝema figureto, kiu per ĉiuj korpofortoj saltis kaj kuris [19]; li estis ekstreme malmemgarda, kriante tiom laŭte [20].

1.

Ekstremaĵo: ekstremo de membroj, de ŝipo; lia trikolora arko dividas la ĉielon en du partojn kaj sin apogas sur la ekstremoj de l' tero [21]; la ŝipeto malaperis sur la okcidenta ekstremo [22]; de unu ekstremo de Egipto al alia [23]; ŝvebu tra spacoj al monda ekstremo ‐ sur la velura flugil' de l' forges' [24].

Rim.: La formo ekstremiteto aperas en malnova verko: malgranda hom-estaĵo kun kvar ekstremitetoj kiuj baraktis en la aero [25].

2.

Ekstremeco: malaj ekstremoj estas proksimaj; peli, puŝi siajn postulojn ĝis ekstremo; mia filineto estas en lasta ekstremo, venu do kaj metu viajn manojn sur ŝin, por ke ŝi saviĝu kaj vivu [26]; li amas ekstremojn [...] li iris de la plej bela al la plej malbela [27]; la dioj gardu nin de tia ekstremo [28]!

La plej malproksima fino, parto: li povas savi ĝis la ekstremaĵo tiujn, kiuj alproksimiĝas per li al Dio [29]; Li [...] alvokos tian popolon de la ekstremaĵo de la tero [30]; nur kelkajn metrojn for de la trafikcirkla ekstremaĵo de tiu agrabla vojo [31].

La plej alta grado: la ĝis ekstremeco streĉita kordo krevis ^Marta ; baroka muziko ofte strebas al pli alta nivelo de emocia ekstremeco ol renesanca muziko [32].

Emo al ekstremaj opinioj, al drastaj agoj por atingi siajn celojn, kontraste al moderismo: ajna ekstremismo ne povas kongrui kun demokratia idearo, ĉar ĝi malebligas la trovadon de kompromiso akceptebla por ĉiuj [33]; politika ekstremismo kaj rasismo [34]; ekstremismo invitas al ignorado de faktoj [35]. fanatikeco, radikalismo

^MatVort

(de bildigo al orda aro) Minimumo aŭ maksimumo de ĝia bildaro: la nombro 1 estas absoluta ekstremumo de funkcio sinuso (ekstremumo); la nombro 1 estas loka ekstremumo de funkcio `x^3-3*x` ĉe punkto 1 (ekstremumo de la malvastigaĵo de tiu funkcio al iu ĉirkaŭaĵo de 1); sela punkto estas punkto en la domajno de funkcio de du variabloj kiu estas senmova punkto sed ne loka ekstremumo [36].

^PIV2

ekstremumiganto

(de bildigo al orda aro) Punkto de la fonto-aro, ĉe kiu ĝi atingas ekstremumon.

Rim.: Ial [37] nomas tion „ekstremumo“, kio ne ebligas distingi inter la alprenata minimuma aŭ maksimuma valoro kaj aliflanke la punkto, ĉe kiu la funkcio alprenas tiun valoron. Koncerne la uzon de sufikso „-ejo“ ĉi-cele vidu rimarkon sub maksimumiganto.