*ekzist/i PV
*ekzisti
(ntr)
- Reale kaj fakte esti: tiel longe, kiel la tero ekzistos, semado kaj rikoltado, malvarmo kaj varmo, somero kaj vintro, tago kaj nokto ne ĉesiĝos [1]; ne ekzistas kompetentulo kaj saĝulo tia, kiel vi [2]; ĉu ekzistas nenia savo [3]? multe da malfeliĉo kaj malĝojo ekzistas en la mondo [4]! ne ekzistu ĉe vi aliaj dioj antaŭ Mi [5]; ĉu ekzistas eĉ guto da senco kaj logiko en ĉiuj tiuj ĉi spritaj mokoj [6]; ekzistis homoj, kiuj neadis la eblecon de ekzistado de arta lingvo, kiam antaŭ ilia nazo tia lingvo jam ekzistis [7]; por mi ekzistas nur idealoj pure homaj [8]; la mondo certe ekzistos plue, senfine pli longe, ol kiel mi povas imagi al mi [9]; kie ekzistas krimo, devas ekzisti krimuloj [10]; ekzistas diferenco inter la amo kiun sentas al si reciproke la gefianĉoj, kaj tiu amo, kiu alligas al si reciproke gepatrojn kaj infanojn [11]; se mia ĉeesto estas malagrabla al vi, mi povos ekzisti sen vi [12]; la palacoj, kiujn ili konstruis […] ne ekzistas plu [13]; homo senpeka neniam ekzistis PrV ; ne ekzistas honoro sen laboro PrV ; ankaŭ por diablo tondro ekzistas PrV . daŭri, troviĝi1, vegeti, vivi
Rim.:
Inter „esti1
“ kaj „ekzisti“ ne eblas indiki
klaran sencan diferencon; tamen „esti“ havas la funkciojn
de helpverbo, kiujn „ekzisti“ ricevas nur per
misuzo. Aliflanke, en la frazo
tiu lando longe ekzistis sen skribita konstitucio
„ekzistis“ aperas kiel plensenca verbo, sinonima
kun „vivis“; dum en
tiu lando longe estis sen skribita konstitucio
„estis“ helpverbe enkondukas staton
(kia estis la lando? – senkonstitucia).
La tradicia formo de la Hamleta demando:
Ĉu esti aŭ ne esti?
estas escepto sankciita de la tradicio; pli konvenan uzon por
„esti“ prezentus la demando:
Ĉu esti aŭ ŝajni?
(t.e. ĉu esti ia pli gravas ol ŝajni tia?)
[S. Pokrovskij]
1.
trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Genezo 8:22
2. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Genezo 41:39
3. Jakob Grimm, Wilhelm Grimm, trad. Kazimierz Bein: Elektitaj Fabeloj de Fratoj Grimm, Fidela Johano
4. Jakob Grimm, Wilhelm Grimm, trad. Kazimierz Bein: Elektitaj Fabeloj de Fratoj Grimm, Fingreto
5. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Eliro 20:3
6. L. L. Zamenhof: Esenco kaj Estonteco, I
7. L. L. Zamenhof: Esenco kaj Estonteco, I
8. L. L. Zamenhof: Homaranismo, Dogmoj de Hilelismo
9. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, Lasta sonĝo de maljuna kverko
10. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 1, Ĉapitro XI
11. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, Filino de la marĉa reĝo
12. Stellan Engholm: Infanoj en Torento, dua libro en la Torento-trilogio, Unua Parto
13. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 3, Ĉapitro IX
2. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Genezo 41:39
3. Jakob Grimm, Wilhelm Grimm, trad. Kazimierz Bein: Elektitaj Fabeloj de Fratoj Grimm, Fidela Johano
4. Jakob Grimm, Wilhelm Grimm, trad. Kazimierz Bein: Elektitaj Fabeloj de Fratoj Grimm, Fingreto
5. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Eliro 20:3
6. L. L. Zamenhof: Esenco kaj Estonteco, I
7. L. L. Zamenhof: Esenco kaj Estonteco, I
8. L. L. Zamenhof: Homaranismo, Dogmoj de Hilelismo
9. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, Lasta sonĝo de maljuna kverko
10. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 1, Ĉapitro XI
11. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, Filino de la marĉa reĝo
12. Stellan Engholm: Infanoj en Torento, dua libro en la Torento-trilogio, Unua Parto
13. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 3, Ĉapitro IX
- angle:
- *exist
- beloruse:
- існаваць
- ĉeĥe:
- existovat, být
- ĉine:
- 維持生計 [wéichíshēngjì], 存活 [cúnhuó], 存在 [cúnzài]
- france:
- *exister, avoir (il y a)
- germane:
- *bestehen, *da sein, sein, existieren, geben (sein)
- hispane:
- existir
- indonezie:
- ada, berada, eksis, berwujud
- japane:
- 存在する [そんざいする], 実在する [じつざいする]
- katalune:
- existir
- pole:
- *istnieć
- portugale:
- existir, haver (impessoal)
- ruse:
- *существовать
- slovake:
- byť, existovať
- tokipone:
- lon
- ukraine:
- існувати
ekzistado
- 1.
- Stato de tio, kio ekzistas: ni ricevis la ekzistadon de niaj gepatroj; nei la ekzistadon de komploto; la neekzistado de neŭtrala lingvo, religia kaj morala fundamento ĝis nun faris ĉian reciprokan fratiĝadon ne ebla [14]; doni signojn de sia ekzistado [15]; momentojn de profunda senespero, pri kies ekzistado eĉ ne scias ordinara homo [16]; ŝi komencis diveni la ekzistadon de aferoj teruraj, tamen ŝi ne tremis Marta .
- 2.
- Vivo de l' homo, precipe el la perspektivo de ĝiaj bazaj bezonoj kaj kondiĉoj kaj la peno vivteni sin: esti sen rimedoj por ekzistado; malglora ekzistado; laboristino, kiu devas akiradi ekzistadon por si kaj por aliaj [familianoj] Marta ; treni sian senesperan ekzistadon Marta ; ŝi videble sentis la en ĉiu homo denature troviĝantan deziron eltiri sin el mizero kaj la al ĉiu homo apartenantan rajton plibonigi kaj plialtigi sian ekzistadon Marta ; li rememoris sian tutan ekzistadon: la laborojn, danĝerojn, esperojn kaj ambiciojn, kaj ĉio ŝajnis al li bagatelo [17]; li estas sana, gaja, ĝoje laboras kaj ĝuas sian ekzistadon [18].
14.
L. L. Zamenhof: Homaranismo, Nefermita letero al s-ro de Beaufront.
15. L. L. Zamenhof: Homaranismo, Dogmoj de Hilelismo
16. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 3, Ĉapitro VII
17. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 3, ĉapitro 14a
18. Jakob Grimm, Wilhelm Grimm, trad. Kazimierz Bein: Elektitaj Fabeloj de Fratoj Grimm, La vivolongo
15. L. L. Zamenhof: Homaranismo, Dogmoj de Hilelismo
16. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 3, Ĉapitro VII
17. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 3, ĉapitro 14a
18. Jakob Grimm, Wilhelm Grimm, trad. Kazimierz Bein: Elektitaj Fabeloj de Fratoj Grimm, La vivolongo
- beloruse:
- існаваньне
- ĉeĥe:
- bytí, existence, jsoucno, jsoucnost
- ĉine:
- 存在物 [cúnzàiwù], 此在 [cǐzài], 实存 [shícún], 生存 [shēngcún], 闍多伽 [shéduōgā]
- france:
- existence
- germane:
- Dasein, Existenz
- hispane:
- existencia
- indonezie:
- keberadaan, eksistensi
- japane:
- 存在 [そんざい], 実存 [じつぞん], 生存 [せいぞん], 生活 [せいかつ]
- katalune:
- existència
- pole:
- 1. istnienie 2. istnienie
- portugale:
- existência
- ruse:
- существование
- slovake:
- bytie, existencia
ekzistismo, ekzistadismo
- Doktrino, laŭ kiu la homo, kies ekzisto estas komence preskaŭ nur metafizika, kreas sin mem per la elekto inter la diversaj eblaj agoj kaj per la plenumado de tiuj agoj: por tiu skolo, ekzisto antaŭas esencon; liaj poemoj montras idearojn de ekzistisma literaturo [19]; laŭ la ekzistismo ĉiu homo devas fronti al bazaj problemoj kaj temoj [20]. ekzistencialismo
- beloruse:
- экзыстэнцыялізм
- ĉeĥe:
- existencionalismus
- ĉine:
- 存在主义 [cúnzàizhǔyì]
- france:
- existentialisme
- hebree:
- אֶקזִיסטַנצִיאַלִיזם
- hispane:
- existencialismo
- indonezie:
- eksistensialisme
- japane:
- 実存主義 [じつぞんしゅぎ]
- katalune:
- existencialisme
- pole:
- egzystencjalizm
- portugale:
- existencialismo
- ruse:
- экзистенциализм
- slovake:
- existencionalismus
ekzistaĵo
- 1.
- Estaĵo: ĉiu viva ekzistaĵo [21]; [eble vi aŭdis, ke] lingvo ne povas esti kreita en kabineto, kiel viva ekzistaĵo ne povas esti kreita en la retorto de ĥemiisto EE .
- 2.
- Estulo, vivulo: vi, kompatinda ekzistaĵo, triviale naskita sur tiu sama tero, sur kiu naskiĝas ĉiuj niaj infanoj Marta ; tie estis tre multe da ekzistaĵoj, ĉiuj estis el tiu speco, kiun ni nomas homoj, sed ili aspektis tute alie ol ni [22]; la homoj, kiuj batalas kontraŭ vi, fariĝos neniaĵo kaj neekzistaĵo [23].
21.
trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Genezo 9:16
22. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Galoŝoj de feliĉo
23. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Jesaja 41:12
22. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Galoŝoj de feliĉo
23. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Jesaja 41:12
- beloruse:
- істота (жывая)
- ĉine:
- 创造物 [chuàngzàowù]
- france:
- créature, être (créature)
- germane:
- Wesen, Geschöpf
- hebree:
- קִיוּם
- indonezie:
- makhluk, makhluk hidup, ciptaan Tuhan
- japane:
- 存在物 [そんざいぶつ], 生物 [なまもの]
- katalune:
- ésser, ésser viu
- pole:
- istnienie
- ruse:
- существо
- ukraine:
- істота, створіння
kunekzisto, kunekzistado
- Samtempa, samloka ekzisto de du aŭ pluraj aferoj: paca kunekzistado [24].
24.
I. Lapenna:
[Prelego pri la komunismo kaj Stalin], [1986]
- beloruse:
- суіснаваньне
- france:
- coexistence
- indonezie:
- koeksistensi
- japane:
- 共存 [きょうぞん]