frazeologi/o PIV1
frazeologio
- 1.
- Teoria tuto aŭ efektiva kolekto de la parolturnoj, proverboj, kutimaj citoj, tipaj esprimoj… propraj al lingvo aŭ ĵargono: En la jaro 1905 mia karmemora patro komencis la publikigadon de kvarlingva frazeologio-proverbaro, super kiu li laboris kun amo en la daŭro de longa tempo [1]; la plej multe uzata fonto estas „Proverbaro Esperanta“ de L.L. Zamenhof, kiu konsistas el kolekto da esperantigitaj proverboj, sentencoj kaj parolturnoj el la rusa-pola-germana-franca frazeologio kompilita de lia patro, M.F. Zamenhof [2].
- 2.
- Lingvoscienca studo de la frazeologiaĵoj: la historia frazeologio studas devenon kaj evoluon de frazeologiaĵoj; la kompara frazeologio estas kompara studeo de la frazeologioj de diversaj lingvoj.
- 3.
- (malofte)
Aparta esprimmaniero propra al iu socia grupo aŭ individuo:
la gazetara, ĵurnalista frazeologio;
La taĉmentanoj, kiuj ne komprenis la frazeologion de
don Quijote … ne emis trankviliĝi
[3].
ĵargono,
idiolekto
Rim. 1:
PIV donas tute fantazian misdifinon:
«frazeologio LING Frazaranĝo propra al iu lingvo aŭ al iu lingvouzanto.»
Tiu difino malakordas kun la uzoj reala kaj Zamenhofa
(vd la ekzemplojn ĉi-supre), kaj ne
meritas registradon. Probable ĝi estas ŝuldata al la provo
interpreti ‹fraze…› kiel la Esperantan ‹frazo›. Fakte tiu ‹fraze…›
transskribas la genitivon de la greka φράσις, kiu lasta efektive
estas la etimo de nia ‹frazo›, sed kiu malnovgreke havis alian
signifon (oratora esprimo, parolturno). Ĝuste tiun praan signifon
celis Miĥaelo Neander, kreinta la terminon en la jaro 1558ª.
[Sergio Pokrovskij]
Rim. 2:
Iuj volis „korekti“ frazeologion per forigo de e:
‹frazologio›. Tio tamen ne estus plibonigo, ĉar la termino ne
koncernas frazojn en ties signifo Esperanta. Pli
sprita maniero kohergi estus enkonduki la vorton ‹frazeo› por la
signifo de la nuna frazeologiaĵo;
ĝi estus same mallonga kaj oportuna kiel la angla ‹phraseme›, kaj
eĉ pli logika ol tiu lasta; tamen ĝis nun neniu provis tion.
[Sergio Pokrovskij]
1.
Zamenhof: L. L. Zamenhof: C. Rogister ed.: Proverbaro esperanta, Antaŭparolo
2. B. Golden: Proverboj en Esperanto: hodiaŭ kaj morgaŭ, La Ondo de Esperanto, 1995:3-4 (22-23)
3. Cervantes, tr. Fernando de Diego: La inĝenia hidalgo don Quijote de La Mancha, Parto 1ª, ĉap. 44ª
2. B. Golden: Proverboj en Esperanto: hodiaŭ kaj morgaŭ, La Ondo de Esperanto, 1995:3-4 (22-23)
3. Cervantes, tr. Fernando de Diego: La inĝenia hidalgo don Quijote de La Mancha, Parto 1ª, ĉap. 44ª
- angle:
- phraseology
- beloruse:
- фразэалёгія
- ĉeĥe:
- frazeologie
- ĉine:
- 美言詞令 [měiyáncílìng]
- france:
- phraséologie
- katalune:
- fraseologia
- pole:
- frazeologia
- ruse:
- фразеология
- slovake:
- frazeológia
- ukraine:
- фразеологія
frazeologiaĵo PIV2
- Fiksita esprimo apartenanta al frazeologio de koncerna lingvo, vortgrupo kies senco ne egalas al la regula kombino de la sencoj de ĝiaj partoj: Ĉu planlingvo entute devas havi frazeologiaĵojn, ja tio malfaciligas la internacian interkompreniĝon? [4]; Ĉar malofte oni trovas poezian lingvaĵon en scienca teksto, plezurigis min, ke por unu el la tipoj de frazeologiaĵoj, ŝi prunteprenis la homeran esprimon … „flugilhavaj vortoj“ [5].
parolturno,
proverbo4.
Ilona Koutny: Esperanta kulturo kaj ĝia speguliĝo en la lingvo, La Ondo de Esperanto, №284 (2018:6).
5. gmck-j: Feniksa EsperantologioMonato
5. gmck-j: Feniksa EsperantologioMonato
- angle:
- phraseme, set phrase, fixed expression,
- beloruse:
- фразэалягічны зварот
- ruse:
- фразеологизм, фразеологический оборот