acid/a

^*acida ↝

1. ↝: Havanta akran guston, kiel tiu de vinagro aŭ citrono: via vino estas nur ia abomena acidaĵo [1]; post dolĉa vino restas acida vinagro ^PrV; li […] eltrinkis acidan bieron [2]; kvazaŭ acidaĵo en la lakto ^Hamlet; la acideco de tiu ĉi vinagro estas tre malforta [3].
2. ↝: (figure) Malagrable pika: li estas en acida humoro ^PrV; la duone acida, duone apatia mieno montris homon ĥronike malsanan ^IK; acida tono.

1. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, ekzercaro, § 35
2. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 1, Ĉapitro IV
3. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 35

angle:: acerbic 1. acidic
beloruse:: 1. кіслы 2. з'едлівы
bretone:: 1. trenk, put 2. flemmus, c'hwerv
bulgare:: кисел
ĉeĥe:: kyselý
france:: ~aĵo: piquette 1. acide (adj.), aigre 2. acerbe, caustique, acrimonieux
germane:: sauer 2. säuerlich
hebree:: חוּמצָה
hispane:: 1. ácido
hungare:: 1. savas, savanyú 2. savanyú, maró
indonezie:: 1. asam
itale:: acido (agg.)
japane:: 1. 酸っぱい [すっぱい] 2. 辛辣な [しんらつな]
katalune:: àcid (adj.)
malaje:: 1. asid
nederlande:: zuur
perse:: ترش
pole:: 1. kwaśny 2. kwaśny, uszczypliwy
portugale:: ácido
rumane:: 1. acid 2. acid, acru
ruse:: 1. кислый 2. едкий
slovake:: kyslý 1. kyslý 2. ostrý
svede:: 1. sur 2. syrlig
taje:: เปรี้ยว 2. แสบ

: Kombinaĵo de hidrogeno kun acida restaĵo (SO₄^2-, NO₃^-, Cl^- kaj aliaj), kiu reagas kun metaloj kaj bazoj, formante salojn, kaj ruĝigas lakmuson: bora acido ^FK; en tiuj ĉi boteletoj sin trovas diversaj acidoj: vinagro, sulfuracido, azotacido kaj aliaj [4]; citrono estas frukto […] acidhava [5].

4. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, ekzercaro, § 35
5. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, Abocolibro

: Eta molekulo konsistanta el acido (-COOH) kaj amino (-NH₂ aŭ -NH-), baza elemento de proteino: la proteinaj fibroj entenataj de la silkaĵoj havas aminajn acidojn utilajn al la homa sano, kiuj estas efikaj por preventi radiadon de sunlumo [6]; sciencistoj pensas, ke formiĝis el la mineralaj eroj de la unuaj ŝtonoj kun la helpo de la fulmenergioj la unuaj aminacidoj [7]. nomoj de la plej oftaj aminoacidoj: Glicino (Gly, G), Alanino (Ala, A), Valino (Val, V), Leŭcino (Leu, L), Izoleŭcino (Ile, I), Fenilalanino (Phe, F), Tirozino (Tyr, Y), Triptofano (Trp, W), Serino (Ser, S), Treonino (Thr, T), Prolino (Pro), Asparagino (Asn, N), Cisteino (Cys, C), Glutamino (Gln, Q), Aspartato (Asp, D), Glutama acido/Glutamato (Glu, E), Lizino (Lys, K), Arginino (Arg, R), Histidino (His, H) kaj Metionino (Met, M). [8]

6. -: Silkaĵoj estas utilaj..., [2003]
7. G. V. Lüpke, trad. Donjo kaj Cezar: Ĉu ŝtonoj tamen vivas?, 2008-11-14
8. Vikipedio, Aminacido

: Nukleacido enhavanta la plenajn genajn informojn de ĉelo: la desoksiribonuklea acido […] estas la portanto de genetika informo [9]; la strukturo de la DNA estis […] malkovrita en 1953 [10].

9. D. Benoit-Browæys, trad. J.-M. Cash: Kaj nun : konstrui vivan materialon, le Monde diplomatique, 2010-08
10. Vikipedio, DNA, 2010-08-21

: (H₂CO₃) Acido, reaga produkto de karbondioksido kun akvo: ŝaŭmvino kun aldonita karbonacido [11]; karbonacid-enhavaj trinkaĵoj kiel limonado kaj biero [12].

11. Ŝaŭmvino
12. Trinkboteloj el sukero | Esperanta Retradio

: Granda molekulo el serio de nukleotidoj, trovebla en la ĉeloj de ĉiuj vivuloj: Asimov laboris kiel profesoro de bioĥemio […], esplorante pri nukleacido [13]; laŭ nuna scio, el ĉiuj molekuloj sin reprodukti povas nur molekuloj de nuklea acido [14].

13. Vikipedio, Isaac Asimov, 2007-03-10
14. D. Budden: Kiel Aperis Vivo, 2010-09-17

: Nukleacido povanta interalie kopii kaj transporti partan informon de DNA-serio: oni klasas la nukleajn acidojn en du kategoriojn: acidajn acidojn (RNA), troviĝantajn ĉefe en la citoplasmo de vivantaj ĉeloj kaj desoksiribonukleajn acidojn (DNA), troviĝantajn en la nukleoj de ĉeloj [15].

15. Vikipedio, nuklea acido, 2010-08-03