*larĝ/a PV

*larĝa [1]

1.
Granda laŭ la dimensio larĝo; havanta difinitan grandon laŭ tiu dimensio: larĝa strato, lito, mano, pordo, brusto, fasado de domo; larĝa kvieta rivero [2]; larĝa ĉapelo [3]; ĉapelo kun larĝaj randoj; rubando larĝa je du centimetroj; vojeto du paŝojn larĝa; akvolilioj kun siaj larĝaj verdaj folioj [4]; faru ĉirkaŭ ĝi manlarĝan listelon [5].
2.
(figure) Vasta, multampleksa: promeso estas larĝa, plenumo estas ŝarĝa PrV ; larĝa (ne alĝustigita) vesto; larĝa (vaste komprenanta; tolerema) spirito; havi larĝan (senskrupulan) konsciencon PrV ; vivi larĝe kaj lukse PrV ; vorto uzata larĝ(a)sence; plilarĝigi robon; larĝigi la debaton; tiam la ebloj de teknika progreso larĝiĝos.
1. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Universala Vortaro, larĝ'
2. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, La virineto de maro
3. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Floroj de la malgranda Ida
4. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Elinjo-fingreto
5. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Eliro 25:25
afrikanse:
breë
albane:
gjerë
amhare:
ሰፊ
angle:
broad, wide
arabe:
واسع
armene:
լայն
azerbajĝane:
geniş
beloruse:
шырокі ~(a)sence: у шырокім сэньсе. pli~igi: пашыраць. ~igi: пашыраць.
bengale:
বিস্তৃত
birme:
ကျယ်ပြန့်
bosne:
široko
bretone:
ledan pli~igi: ledanaat.
bulgare:
широк
ĉeĥe:
široký
ĉine:
宽 [kuān], 寬 [kuān], 摦 [huà], 闊 [kuò], 阔 [kuò], 宽阔 [kuānkuò], 寬闊 [kuānkuò], 广泛 [guǎngfàn], 廣泛 [guǎngfàn], 宽广 [kuānguǎng], 寬廣 [kuānguǎng]
dane:
bred
estone:
lai
eŭske:
zabal
filipine:
malawak
france:
ample, coulant (à l'esprit large), généreux, large ~(a)sence: au sens large. pli~igi: élargir. ~igi: élargir.
galege:
ampla
germane:
breit vivi ~e kaj lukse: auf großem Fuß leben.
greke:
πλατύς, φαρδύς
guĝarate:
વ્યાપક
haitie:
laj
hinde:
विस्तृत
hispane:
ancho
hungare:
széles, bő, tág, tágas, nagyarányú ~(a)sence: tág értelemben. pli~igi: bővít. ~igi: kiterjeszt.
igbe:
sara mbara
indonezie:
lebar, luas
irlande:
leathan
islande:
breið
itale:
largo
japane:
幅広い [はばひろい]
jave:
godhongé amba
jide:
ברייט
jorube:
ọrọ
kanare:
ವಿಶಾಲ
kartvele:
ფართო
katalune:
ample 1. ample 2. vast, extens
kazaĥe:
кең
kimre:
eang
kirgize:
кенен
kmere:
ទូលំទូលាយ
koree:
폭 넓은
korsike:
fisico
kose:
ebanzi
kroate:
široka
kurde:
fireh
latine:
lata
latve:
plašs
laŭe:
ຢ່າງກວ້າງຂວາງ
litove:
platus
makedone:
широк
malagase:
malalaka
malaje:
luas
malajalame:
വിശാലമായ
malte:
wiesgħa
maorie:
whanui
marate:
ब्रॉड
mongole:
өргөн
nederlande:
breed
nepale:
ठूलो
njanĝe:
yotakata
okcidentfrise:
breed
panĝabe:
ਵਿਆਪਕ
paŝtue:
پراخ
perse:
1. پهن، عریض 2. پهناور، وسیع، گشاد، گشاده‌دست، گشاده‌روان ~(a)sence: در مفهوم وسیع، در معنای وسیع. pli~igi: گشاد کردن. ~igi: وسعت دادن.
pole:
szeroki, luźny, przestrzenny, rozłożysty pli~igi: poszerzyć. ~igi: poszerzyć.
portugale:
largo
ruande:
mugari
rumane:
larg, desprins, spațios, răspândit
ruse:
широкий, обширный
samoe:
lautele
sinde:
وسيع
sinhale:
පුළුල්
skotgaele:
farsaing
slovene:
široka
somale:
ballaaran oo
ŝone:
rwakafara
sote:
sephara
sunde:
lega
svahile:
pana
taĝike:
васеъ
taje:
กว้าง
tamile:
பரந்த
tatare:
киң
telugue:
విస్తృత
turke:
geniş
ukraine:
широкий
urdue:
وسیع
uzbeke:
keng
vjetname:
rộng
zulue:
ebanzi

larĝe

Abunde, grandkvante, tiel ke ĝi estas larĝa: el fremda ledo oni tranĉas larĝe PrV ; larĝe malfermiĝis mia buŝo kontraŭ miaj malamikoj [6]; larĝe malfermante la okulojn ĉe la vido de la nova amaso da mono [7]; la fenestro larĝe malfermiĝis [8]; [la arbo] etendis larĝe siajn branĉojn [9].
6. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, I. Samuel 2:1
7. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Malgranda Niko kaj granda Niko
8. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Persista stana soldato
9. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Abio
beloruse:
шырока
germane:
weit (breit)
japane:
幅広く [はばひろく], たっぷり, ゆったりと
pole:
szeroko
rumane:
lat, larg
ukraine:
широко

larĝo

Dimensio mezurata laŭ direkto orta al longo aŭ alto: tricent ulnoj estu la longo de la arkeo, kvindek ulnoj ĝia larĝo, kaj tridek ulnoj ĝia alto [10]; la larĝo de ĉiu tapiŝo estu kvar ulnoj [11]; manstreĉo estu ĝia longo, kaj manstreĉo ĝia larĝo [12]; li ekmigris pluen al unu el la plej mallarĝaj stratoj, kies larĝo apenaŭ sufiĉis por bone ŝarĝita azeno [13]; (arkaismo) grado de larĝo (distanco de iu loko al la terekvatoro, mezurata laŭlonge de la meridiano de tiu loko latitudo) .
10. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Genezo 6:15
11. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Eliro 26:2
12. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Eliro 28:16
13. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Kupra porko
angle:
width
beloruse:
шырыня
bretone:
led, ledander
bulgare:
ширина
ĉine:
宽窄 [kuānzhǎi], 寬窄 [kuānzhǎi], 宽度 [kuāndù], 寬度 [kuāndù]
france:
largeur (dimension)
germane:
Breite
hispane:
anchura
hungare:
szélesség (méret)
indonezie:
lebar (n), luas (n)
japane:
幅 [ふく], 横幅 [よこはば]
katalune:
amplària
perse:
پهنا
pole:
szerokość, rozpiętość, zakres
rumane:
latitudine, lărgime, gamă
ruse:
ширина

larĝeco

1.
Eco de tio, kio estas larĝa: larĝeco de ŝultroj; la larĝeco de la foso malhelpis la transsalton PIV1 ; Mi ne donos al vi el ilia lando eĉ larĝecon de plando [14]; la larĝeco de la ideoj.
2.
(arkaismo) Larĝo 1: naŭ ulnoj estas ĝia longeco kaj kvar ulnoj estas ĝia larĝeco [15].
14. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Readmono 2:5
15. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Readmono 3:11
angle:
1. wideness
beloruse:
шырыня
bretone:
ledander
bulgare:
ширина, широчина
ĉine:
宽 [kuān], 寬 [kuān], 宽阔 [kuānkuò], 寬闊 [kuānkuò], 宽度 [kuāndù], 寬度 [kuāndù], 宽窄 [kuānzhǎi], 寬窄 [kuānzhǎi], 闊度 [kuòdù], 阔度 [kuòdù]
france:
1. largesse, largeur (fait d'être large)
germane:
Breite 1. Breitsein 2. Breite
greke:
πλάτος, φάρδος
hispane:
amplitud
hungare:
szélesség
indonezie:
kelebaran, keluasan
japane:
幅の広さ [はばのひろさ], 幅 [ふく]
katalune:
amplitud
perse:
1. پهنی، پهناوری 2. پهنا
pole:
szerokość, rozpiętość, zakres
portugale:
largura
rumane:
latitudine, lărgime, gamă
ruse:
ширина
ukraine:
ширина

*mallarĝa

Malgranda laŭ ĝia larĝo; havanta ĝenajn limojn: mallarĝa rubando, strato; mallarĝa kanalo [16]; mallarĝa strio [17]; mallarĝa vesto, cerbo; li estas tiel dika, ke li ne povas trairi tra nia mallarĝa pordo [18]; mallarĝa vojeto kondukas tra tiu ĉi kampo al nia domo [19].
16. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, La virineto de maro
17. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Sovaĝaj cignoj
18. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 33
19. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 38
angle:
narrow
beloruse:
вузкі, абмежаваны
bretone:
enk, strizh
bulgare:
тесен
ĉine:
窄 [zhǎi], 狭窄 [xiázhǎi], 狹窄 [xiázhǎi], 戋 [jiān], 戔 [jiān], 狭小 [xiáxiǎo], 狹小 [xiáxiǎo], 隘 [ài]
france:
étroit, mince (étroit), limité (étroit)
germane:
eng, schmal
greke:
στενός
hispane:
angosto, estrecho
hungare:
keskeny, szűk
indonezie:
sempit
japane:
幅の狭い [はばのせまい], 狭苦しい [せまくるしい]
katalune:
estret
nepale:
पातलो
perse:
باریک، تنگ، تنگ‌نظر
pole:
wąski, ciasny
portugale:
estreito
rumane:
îngust, strâmt
ruse:
узкий
tibete:
གུ་དོག་པོ་
ukraine:
вузький, тісний

* laŭlarĝe [20]

Transverse: laŭlarĝe de la korto, sur la flanko okcidenta, estu kurtenoj [21]; trairu la landon laŭlonge kaj laŭlarĝe [22].
20. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Universala Vortaro, laŭ'larĝ'
21. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Eliro 27:12
22. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Genezo 13:17
angle:
across, in width
beloruse:
па шырыні, праз, упоперак
france:
à travers, en large
germane:
quer
hispane:
de ancho
pole:
wszerz
rumane:
peste, prin
ukraine:
упоперек, поперек, вшир

administraj notoj