*kom/o
*komo
- 1.
- Interpunkcia signo (,) indikanta, ke oni devas apartigi partojn de propozicio aŭ propoziciojn unu de la alia, intermetante tre mallongan paŭzon: ankaŭ la parolado havas siajn komojn, punktojn, dupunktojn, citilojn, punktokomojn, demandosignojn, interjekciojn, streketojn! komon oni formas per malgranda paŭzeto [1]; si omnes consentiunt ego non dissentio – perfekte kaj sen komo [2]; ha, li remalkovris komojn kaj punktojn, sed ankoraŭ ne la majusklon [3]; mi eble ŝanĝas komon ie kaj tie [4]; kuraĝa ĵurnalisto, kiu ne hezitis ataki komojn potencajn, se lia konscienco tion diktis [5]; komoj dividas longan frazon en supervideblajn propoziciojn kaj, tiel montrante tuj la strukturon de la tuto, faciligas la legadon [6];
- 2.
- Tia signo uzata kiel onkomo: la ciferoj post la komo en pi daŭras senfine [7]; la anglan influon oni rimarkas en la uzado de punktoj anstataŭ decimalaj komoj kaj en interpozicio de citiloj kaj komoj [8].
Rim.:
Komon oni uzas: 1°) post vortoj de alparolo:
Dio, helpu min!; 2°) antaŭ kaj post apozicio: Parizo, la
urbo de la lumo, estis malluma; 3°) por apartigi samspecajn
frazelementojn ne ligitajn per konjunkcio: Petro, Paŭlo kaj
Karlo estas amikoj; 4°) post antaŭmetitaj
particip-adverboj: Trovinte pomon, mi ĝin manĝis; 5°)
post adjektivaj predikativoj antaŭmetitaj: plenplena de homoj,
la
salono havis sufokan aeron; 6°) antaŭ postmetitaj
particip-adjektivoj, kiam ili havas plurajn komplementojn; se ili
estas intermetitaj, oni metas ilin inter du komojn: la
kastelon, forbruligitan de la turkoj, oni rekonstruis; 7°)
inter plurajn frazelementojn starantajn inter la subjekto kaj la
predikato: fine, mia amiko, ne sen grandaj malfacilaĵoj, finis
sian taskon; 8°) inter kunorditaj propozicioj: mi vokis
lin, sed li ne
venis;
9°) por apartigi suborditajn propoziciojn disde la
ĉefpropozicio:
mi vidis, ke li venas; min ĝenas la bruo, kiun vi faras;
10°) en la matematiko, por apartigi la entjerojn disde la decimalaj
frakcioj: 3,14 (tri komo unu kvar).
1.
Ivo Lapenna: Retoriko, Dua Parto
2. Frederiko Schiller, trad. L. L. Zamenhof: La rabistoj, Akto Unua
3. Christian Declerck: Dua kvaropo, sproniva kiel la unua, Monato, jaro 1994a, numero 4a, p. 22a
4. Hjalmar Söderberg, trad. Sten Johansson: La Kiso kaj dek tri aliaj noveloj, Poetoj Kaj Homoj
5. Johán Valano: Ĉu li venis trakosme?, 14
6. Monato, Christian Declerck: Kiun vojon?
7. Monato, Garbhan Macaoidh: Ho, mistera pi!, 2003
8. Monato, Anna kaj Mati Pentus: Japanio tra homoj, 2008
2. Frederiko Schiller, trad. L. L. Zamenhof: La rabistoj, Akto Unua
3. Christian Declerck: Dua kvaropo, sproniva kiel la unua, Monato, jaro 1994a, numero 4a, p. 22a
4. Hjalmar Söderberg, trad. Sten Johansson: La Kiso kaj dek tri aliaj noveloj, Poetoj Kaj Homoj
5. Johán Valano: Ĉu li venis trakosme?, 14
6. Monato, Christian Declerck: Kiun vojon?
7. Monato, Garbhan Macaoidh: Ho, mistera pi!, 2003
8. Monato, Anna kaj Mati Pentus: Japanio tra homoj, 2008
- angle:
- comma
- beloruse:
- коска
- ĉeĥe:
- čárka
- ĉine:
- 逗号 [dòuhào], 讀 [dòu], 逗点 [dòudiǎn]
- france:
- virgule
- germane:
- Komma, Beistrich
- indonezie:
- koma
- japane:
- コンマ, 読点 [とうてん], 小数点 [しょうすうてん]
- katalune:
- coma
- nederlande:
- komma
- pole:
- przecinek
- portugale:
- vírgula
- ruse:
- запятая
- slovake:
- čiarka
- ukraine:
- кома
*punktokomo [9]
-
Interpunkcia signo
(;) indikanta iom pli longan
paŭzon ol komo inter partoj de frazo:
vi ludas; mi vin petas, batu forte; ⫽ Mi timas, ke vi faras kun mi
ŝercojn
[10];
[parolante] la punktokomon oni formas per paŭzeto, kiu estas iom
pli mallonga ol tiu de la punkto, krome, la voĉo ne malleviĝas, kiel ĉe la
punkto, sed ĝi indikas, ke la tuta frazo ankoraŭ ne finiĝis
[11];
ĉe mia brita klavaro la punktokomo estas sub mia dekstra
etfingro, do mi ne devas movi la manon
[12].
Rim.: Cetere la uzo de punktokomo ne estas strikte fiksebla. Ĝi dependas de la okaza neceso evidentigi pli klare la konstruon de la frazo; kaj eĉ de individuaj kutimoj.
9.
L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Universala
Vortaro, punkt'o'kom'
10. William Shakespeare, trad. L. L. Zamenhof: Hamleto, Reĝido de Danujo, Hamleto
11. Ivo Lapenna: Retoriko, Dua Parto
12. Edmund Grimley Evans: Uniksulo ekspertas Unikodon, Monato, jaro 2000a, numero 2a, p. 20a
10. William Shakespeare, trad. L. L. Zamenhof: Hamleto, Reĝido de Danujo, Hamleto
11. Ivo Lapenna: Retoriko, Dua Parto
12. Edmund Grimley Evans: Uniksulo ekspertas Unikodon, Monato, jaro 2000a, numero 2a, p. 20a
- angle:
- semicolon
- beloruse:
- кропка з коскай
- ĉeĥe:
- středník
- ĉine:
- 分号 [fēnhào]
- france:
- point-virgule
- germane:
- Semikolon, Strichpunkt
- indonezie:
- titik koma
- japane:
- セミコロン
- katalune:
- punt i coma
- nederlande:
- puntkomma, kommapunt
- pole:
- średnik
- portugale:
- ponto-e-vírgula
- ruse:
- точка с запятой
- slovake:
- bodkočiarka
- ukraine:
- крапка з комою