*univers/o UV

*universo

1.
ASTFIZ La tuto de ĉio, kio ekzistas: la tero krevos, kaj ĝiaj partetoj malaperos en la universo [1]; mi aŭskultados la verkojn de la grandaj instruintoj […] pri la rilato de nia „mi“ al la universo kaj al la eterneco [2]; li, idealisto, ĉiam celas identigi la universon kun Dio, kaj Dion kun la universo [3]; post tempo la antimaterio malaperis el la universo [4]; Einstein, kiu pretendas havi pli lertan kaj pli intiman sciadon de la leĝoj de la Universo ol Einsteinĉiuj aliaj homoj, ne kapablas malantaŭenirigi la horojn [5]; la ekvacioj implicis ke la universo estas aŭ en kolapsanta stato aŭ ekspansianta [6]. SIN:kosmoPRT:mondo
2.
(figure) Mondo (fikcia), mensosfero ks: lerni lingvon malfermas tute novan universon al mi [7]; (figure) la notario ŝin rigardis kvazaŭ lia universo (mondkoncepto) disrompiĝus [8]; la nova rakonto […] agas en la universo de la libroserio Metro 2033 de Dmitri Gluchowski [9]; en la universo de Harry Potter, ĉiuj informoj de la verkistino mem estas konsiderataj [10]; ŝi sentis sin soleca en sia paradiza universo [11].
1. Ludoviko Lazaro Zamenhof: Fundamenta Krestomatio de la lingvo Esperanto, Fundamenta Krestomatio de la lingvo Esperanto
2. L. L. Zamenhof: Homaranismo, Dogmoj de Hilelismo
3. H. A. Luyken: Mirinda Amo, Ĉapitro VII
4. OH: Ĉu antimaterio en la universo?, Monato, jaro 2001a, numero 2a, p. 23a
5. John Merchant: Kompatinda Klem, Ĉapitro 8
6. Diversaj aŭtoroj: Kontakto 2011-2019, La homo, kiu komprenis la universan lingvon
7. Diversaj aŭtoroj: Kontakto 2011-2019, Intervjuo
8. Johán Valano: Ĉu li venis trakosme?, 29
9. Diversaj aŭtoroj: Kontakto 2011-2019, Videoludoj
10. Diversaj aŭtoroj: Kontakto 2011-2019, Ĉefartikolo
11. Diversaj aŭtoroj: Kontakto 2011-2019, Ĉefartikolo
angle:
universe
beloruse:
сусьвет
bretone:
hollved
ĉeĥe:
vesmír
ĉine:
宇宙 [yǔzhòu]
finne:
maailmankaikkeus, universumi
france:
univers
germane:
Universum
greke:
σύμπαν
hispane:
universo
hungare:
világegyetem, univerzum
itale:
universo
japane:
宇宙 [うちゅう], 万有 [ばんゆう], 森羅万象 [しんらばんしょう], 全世界 [ぜんせかい]
katalune:
univers
nederlande:
heelal
pole:
wszechświat, kosmos, universum
portugale:
universo
ruse:
вселенная
slovake:
univerzum, vesmír
svede:
universum
tokipone:
ale, ali
ukraine:
всесвіт, космос

universa

Rilata al universo: astronomoj malkovris ke la universa ekspansio estas efektive akcelata [12]; Einstein modifis la ekvaciojn enkondukante novan termon, […] por kompensi la universan gravitan altiron kaj ebligi senmovan universon [13]; saĝulo havos la eblon taksi la nivelon de la moderna filozofia konsidero de la universaj problemoj [14]. SIN:kosmaVD:universala
12. Diversaj aŭtoroj: Kontakto 2011-2019, La homo, kiu komprenis la universan lingvon
13. Diversaj aŭtoroj: Kontakto 2011-2019, La homo, kiu komprenis la universan lingvon
14. La Ondo de Esperanto, 2002, №5
angle:
universal
beloruse:
сусьветны
bretone:
hollvedel
ĉeĥe:
vesmírný
ĉine:
[pǔ], 万能 [wànnéng], 萬能 [wànnéng], 宇宙 [yǔzhòu], 普适 [pǔshì], 普適 [pǔshì]
finne:
universumin, kosminen
france:
cosmique, universel (cosmique)
germane:
Universums-
hispane:
universal
hungare:
űr-
itale:
universale (cosmico), cosmico
japane:
宇宙の [うちゅうの]
katalune:
universal
pole:
uniwersalny, kosmiczny
portugale:
universal
slovake:
kozmický, vesmírny
tokipone:
ale, ali
ukraine:
всесвітній

multuniverso

Laŭ iuj teorioj universaro, kiu ĉiumomente disbranĉiĝas en multajn paralelajn universojn: multuniverso [estas] aludo al unu el la plej ĵusaj hipotezoj de fiziko, laŭ kiu ekzistas ne nur unu universo, sed multaj el ili, interkonektitaj pere de la „umbilikoj“ [15].
15. Diversaj aŭtoroj: Kontakto 2011-2019, Memkritike pri la cifereca revolucio
angle:
multiverse
beloruse:
мультысусьвет
germane:
Multiverse

paralela universo

BELEFIL Supozata alia universo ol la konata, funkcianta simile aŭ malsimile al ĝi: la kosmaj vojaĝantoj misvage trafas laŭvice en plurajn paralelajn universojn, pli aŭ malpli similajn al tiuj, kie ili hejmas [16].
16. S. Johansson: Venu, homoj!, [2004]
beloruse:
паралельны сусьвет
ĉine:
平行时空 [píngxíngshíkōng], 平行時空 [píngxíngshíkōng]
france:
univers parallèle
germane:
Paralleluniversum
itale:
universo parallelo
katalune:
univers paral·lel
pole:
wszechświat równoległy

administraj notoj