4karbon/o PV

karbono (C)

KEM Ĥemia elemento kun atomnumero 6, atompezo 12,011115; el kiu precipe konsistas karbo, grafito, diamanto, kaj kiu troviĝas en ĉiu konata vivaĵo: la ĥemia elemento karbono, sen kiu ne estas ebla kreado de vivaj substancoj, aperis nur tiam, kiam la aĝo de la universo atingis kelkcent milionojn da jaroj [1]; se oni konvertus parton de la ligno […] al tia karbo, oni pligrandigus la arbaran kapaciton por konservado de karbono aŭ fiksado de CO2 [2].
1. Monato, Vladimir Lemelev: Lastaj opinioj pri la origino de vivo, 2008
2. Monato, Werner Fuß: Verdigu la dezertojn!, 2011
angle:
carbon
beloruse:
вуглярод
bretone:
karbon
bulgare:
въглерод
ĉeĥe:
carboneum, uhlík
ĉine:
[tàn]
france:
carbone
germane:
Kohlenstoff
hispane:
carbono
hungare:
elemi szén, karbon
indonezie:
karbon
itale:
carbonio
japane:
炭素 [たんそ]
katalune:
carboni
latinece:
Carboneum
nederlande:
koolstof
pole:
węgiel
portugale:
carbono
ruse:
углерод
slovake:
uhlík
svede:
kol
ukraine:
карбон (хімічний елемент), вуглець (проста речовина)

karbonigi

Ŝanĝi en nigran, tre karbonan objekton, ordinare per bruligo: arboj […] faligitaj kaj karbonigitaj [3].
3. B. von Suttner, trad. A. Caumont kaj F. Luin: For la batalilojn!, 1914, 2001
beloruse:
абвугліваць, карбанізаваць
france:
carboniser
germane:
verkohlen, pyrolysieren

radikarbono, radiokarbono, karbono 14

ARKEKALKEM Radiaktiva izotopo de karbono kun atompezo 14, per kies mezuro en organikaĵoj oni taksas ilian antikvecon, helpe al kronologio; simbole 14C: uzo de radiokarbono por la determino de la aĝo de organikaĵoj [4]; iom de la karbono en niaj korpoj estas la izotopo karbono-14, kiu estas radioaktiva kaj eniras la korpon per la manĝaĵo [5]; estis grava la determino de la relativa kvanto da karbono 14, per kiu eblas la datado de historiaj kaj antaŭhistoriaj trovaĵoj [6].
4. H. Sirk: La uzo de radiokarbono..., Scienca Revuo, 1959, numero 2-3a
5. Diversaj aŭtoroj: Kontakto 2011-2019, Atomenergio: Ĉu necesa?
6. E. Pauli: Metodoj de Pensado, 1977
beloruse:
радыеактыўны вуглярод, вуглярод-14
france:
carbone 14, radiocarbone
germane:
Kohlenstoff-14
katalune:
carboni 14
pole:
węgiel-14

administraj notoj