fonotaks/o Viki , fonotaktik/o

fonotakso, fonotaktiko

FON Propra al koncerna lingvo aro da reguloj, limigantaj kombineblon de parolsonoj en diversaj pozicioj ene de silabo aŭ vorto: La anglalingvaj (kaj esperantaj) artikoloj pri la kombineblo de fonemoj (kutime nomata fonotakso) emas konfuzi la du konceptojn: fakte neatestitajn kaj fonotakse maleblajn kombinojn [1]; En la fonologia parto, Sibawayh ... prezentas detalan analizon de ĉiuj faktaj kaj teorie eblaj kombinaĵoj de ĉi tiuj fonemoj por formi silabojn kaj vortojn (kio estas konata sub la faktermino „fonotakso“ laŭ la hodiaŭa lingvistika terminaro) [2]; … branĉo de lingvoscienco, kiu esploras la eblajn kombinojn de fonemoj, i.a. en silabojn … nomiĝas fonotaktiko, kaj estas interese rimarki, ke pluraj lingvoj havas tre postulemajn silaborilatajn fonotaktikajn regulojn [3].
Rim.: La vorto „fonotakso“ devenas el la grekaj φωνή (sono) kaj τάξις (aranĝo, ordo), sume „sonaranĝo“. Ĝi do similas, enhave kaj forme, al „sintakso“ (de la greka σύν-ταξις, t.e. kun·aranĝo, kun·ordigo [de frazmembroj]). La formo „fonotaktiko“ paŭsas la nelogikan terminon anglan. Anglalingve la vorto responda al „sintakso“ estas “syntax”, samforma kiel la termino esperanta; sed la respondan adjektivon la angla formas per adjektivigo de la greka radiko: τακτικός (aranĝa, rilata al aranĝo) — do, „syntactic“. Ĝuste tiun formon adjektivan la angla terminaro uzas por formi la koncernajn terminojn fonologiajn — ĉi-okaze ne nur adjektivan (phonotactic), sed ankaŭ la substantivan (phonotactics). Esperanto estas lingvo pli kohera kaj sistemema, „sintaktika“ povas aperi en ĝi nur kiel eraro de komencanto; tial pro la kohero preferindas la formo „fonotakso“. [Sergio Pokrovskij]
1. Sergio Pokrovskij: Duonvokaloj kaj diftongoj, „Lingva kritiko“, 2014-01-21
2. Florian Coulmas, tr. Jan P. Sandel: Gardantoj de lingvo. Dudek voĉoj tra la historio, Mondial, 2023, p. 62.
3. Marc Bavant: Silabo kaj silabado, Lingva kritiko
angle:
phonotactics
beloruse:
фанатактыка
finne:
fonotaksi
france:
phonotaxe, phonotactique
germane:
Phonotaktik
itale:
fonotassi
nederlande:
fonotaxis
pole:
fonotaktyka
ruse:
фонотактика, фонотаксис

administraj notoj