*vipur/o, 8viper/o PIV1
*vipuro, 8vipero
-
Genro el familio
viperedoj
(Vipera), malgranda venena
serpento
kun triangula kapo:
venenon de aspidoj li suĉos, lango de vipuro lin mortigos
[1];
oni kovas ovojn de vipuro
[2];
veneno de vipuro estas sub iliaj lipoj
[3];
tiom multe da vipuroj
[4];
en varma, seka vetero oni devas atenti pri
vipuroj
[5];
kiu volus doni al mi nun glavon en la manon, por haki
brulan vundon al tiu vipero
[6];
ekkriis la ministro, forpaŝante kvazaŭ de l' mordo de vipero
[7].
Rim.: La formo „vipero“ troviĝis en la unua eldono de la Universala Vortaro (1894) kaj estis la sola uzata de Zamenhof ĝis 1907. En la dua eldono de U.V. troveblis nur la formo „vipuro“, kiu iĝis fundamenta. Multaj homoj (inkluzive de Zamenhof) supozis, ke eble tiu ŝanĝo en U.V. ekestis pro preseraro. Malgraŭ tio Zamenhof ekuzis la formon „vipuro“ kaj rekomendis, ke aliaj faru same por konformi al la Fundamento. [8] En 1974 la Akademio de Esperanto oficialigis en la Oka Oficiala Aldono la formon „vipero“ kiel rajte uzeblan formon paralelan al la fundamenta formo „vipuro“. [9]
1.
trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Ijob 20:16
2. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Jesaja 59:5
3. La Nova Testamento, Romanoj 3:13
4. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, Historio el la dunoj
5. Saliko: Ĝojoj kaj ĝuoj de finna somero, Monato, jaro 2000a, numero 12a, p. 12a
6. Frederiko Schiller, trad. L. L. Zamenhof: La rabistoj, Akto Unua
7. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 1, Ĉapitro II
8. L. L. Zamenhof: Lingvaj Respondoj, 45. Pri “vipuro”
9. Aktoj de la Akademio II 1968-1974, Parto oficiala, II A. Paralelaj formoj
2. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Jesaja 59:5
3. La Nova Testamento, Romanoj 3:13
4. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, Historio el la dunoj
5. Saliko: Ĝojoj kaj ĝuoj de finna somero, Monato, jaro 2000a, numero 12a, p. 12a
6. Frederiko Schiller, trad. L. L. Zamenhof: La rabistoj, Akto Unua
7. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 1, Ĉapitro II
8. L. L. Zamenhof: Lingvaj Respondoj, 45. Pri “vipuro”
9. Aktoj de la Akademio II 1968-1974, Parto oficiala, II A. Paralelaj formoj
- angle:
- viper
- beloruse:
- гадзюка
- bulgare:
- пепелянка
- ĉeĥe:
- zmije
- ĉine:
- 阴险恶毒的人 [yīnxiǎnèdúderén], 陰險惡毒的人 [yīnxiǎnèdúderén]
- france:
- vipère
- germane:
- Viper, Otter (Schlange)
- greke:
- οχιά
- hungare:
- vipera
- ide:
- vipero
- japane:
- クサリヘビ, 鎖蛇 [くさりへび]
- katalune:
- escurçó
- latinece:
- Vipera
- nederlande:
- adder
- perse:
- افعی
- pole:
- żmija
- portugale:
- víbora
- rumane:
- viperă
- ruse:
- гадюка
- slovake:
- vretenica, zmija
- ukraine:
- гадюка