tajd/o Z PV
tajdo
- 1.
- Akvomovoj de la oceano kaŭzitaj de la gravito de luno kaj suno; alternado de fluso kaj malfluso: la maro alvenas ĝis urbo Quimper, danke al la tajdoj […] tie staras rokoj, kies strangajn formojn donis la ventoj kaj tajdoj [1]; la luno influas la tajdojn, tirante akvon trans oceanojn [2]; elektro produktiĝis per generatoroj […] funkciantaj per la movado de la tajdoj [3].
- 2.
- Simile alternanta procezo de leviĝo kaj malleviĝo: (figure) Ho kial, Majstro granda, vi ĝiajn / (de Esperanto) ondojn ligis / Per monotona tajdo, en samakcenta rond' ― / Kaj mian rusan koron katenis kaj poligis / En via mezurita, horloĝe-pulsa mond'! [4]; (figure) ne malmulte da valoraĵoj estiĝis dum la pasintaj dumil jaroj, sed ankaŭ oceano da mizero kaj angoro, kiu kreas katastrofajn tajdojn en la socio kaj en la homa psiko [5]; maldekstruloj kaj demokratoj […] en Japanio estas tro okupataj, tro lacaj kaj tro malfortaj vid-al-vide al dekstriĝanta tajdo [6]; sed la montajdo helpis ankaŭ al neleĝa lukrado kiel de la politikaj partioj [7].
1.
Josette Ducloyer: Quimper, Monato, 2000/05, p. 16
2. Will Green: La luna ludo, Monato, 2000/04, p. 34
3. Monato, Garbhan MacAoidh: Parakosmo
4. N. Hohlov: Plendo
5. Albisturo Kvinke: Sobraj pensoj de sobrulo, Monato, 2000/03, p. 22
6. Monato, Hori Jasuo: Februaraj festoj
7. Monato, Hektor Alos i Font: Koruptado demisiigas prezidanton
2. Will Green: La luna ludo, Monato, 2000/04, p. 34
3. Monato, Garbhan MacAoidh: Parakosmo
4. N. Hohlov: Plendo
5. Albisturo Kvinke: Sobraj pensoj de sobrulo, Monato, 2000/03, p. 22
6. Monato, Hori Jasuo: Februaraj festoj
7. Monato, Hektor Alos i Font: Koruptado demisiigas prezidanton
- angle:
- tide
- beloruse:
- прыліў і адліў
- ĉeĥe:
- příliv a odliv
- ĉine:
- 潮水 [cháoshuǐ], 海潮 [hǎicháo], 潮汐 [cháoxì]
- france:
- marée
- germane:
- Gezeit, Gezeiten, Tide, Tiden, Ebbe und Flut
- hispane:
- marea
- hungare:
- árapály
- japane:
- 潮 [しお], 潮汐 [ちょうせき], 潮流 [ちょうりゅう], 時流 [じりゅう]
- katalune:
- marea
- nederlande:
- getij, ebbe eb vloed
- pole:
- pływ morza
- portugale:
- maré
- ruse:
- прилив и отлив
- slovake:
- príliv a odliv (nám.) pren. pulzácia
- svede:
- tidvatten
- ukraine:
- приплив і відплив
alta tajdo
- (evitinde) Altmaro: Japanio pro la tutmonda varmiĝo alfrontas apartan riskon, inkluzive de inundoj, alta tajdo, tornadoj […] [8]; (figure) la filipina registaro ekhavis nekutiman ideon por reagi al la financa malalta tajdo de la ŝtata kaso [9].
Rim.:
La angla-latinidaj idiomaĵoj „alta
tajdo“,
„malalta tajdo“ estas malkoheraj kun la
ĉefsenco de la vorto, kaj tial evitindaj.
[Sergio Pokrovskij]
8.
Monato, Isikawa Takasi: Ekstremaj veter-fenomenoj obliĝas
9. Monato, MNL: Filipinoj aŭkcias licenc-platojn de aŭtoj
9. Monato, MNL: Filipinoj aŭkcias licenc-platojn de aŭtoj
- japane:
- 満潮 [まんちょう]
malalta tajdo
- (evitinde) malaltmaro
- japane:
- 干潮 [かんちょう]
nigra tajdo, naftotajdo
- Naftamaso ellasita de transportoŝipo aŭ alia fonto, plej ofte drivanta tra maro kaj eventuale atinganta bordon: pro subakviĝo de la naftoŝipo Prestige apud la marbordoj de Galicio en Hispanio denove estiĝis naftotajdo sur eŭropaj marbordoj [10]; la Galicanoj malesperadis vidante la nigran tajdon malpuriganta ilian marbordon [11].
10.
Monato, Christian Bertin: Ĉu revo iam fariĝos realo?
11. Xare, trad. D. Vesko: Galico - Neniam plu, [vidita en 2011]
11. Xare, trad. D. Vesko: Galico - Neniam plu, [vidita en 2011]
- angle:
- oil spill
- beloruse:
- разьліў нафты
- ĉine:
- 漏油 [lòuyóu]
- france:
- marée noire
- germane:
- Ölpest
- pole:
- przypływ ropy